بیت کوین به یکی از واژه‌های داغ چند سال اخیر در دنیای اینترنت، رسانه‌ها و فناوری تبدیل شده است. شاید چیزی درباره قیمت بیت کوین، نحوه استخراج و یا معماهای مربوط به خالق آن شنیده باشید، اما بیت کوین واقعا چیست؟

در سال ۲۰۰۸، درست کمی پس از بحران اقتصادی بزرگ آن زمان، یک مفهوم جدید از پول و دارایی به نام بیت کوین (Bitcoin) ارائه شد که به عقیده بسیاری از اقتصاددانان می‌تواند آینده اقتصاد جهان را متحول کند و یا حداقل شروع کننده این جریان باشد.

با ما همراه باشید تا با تعریف بیت کوین به زبان ساده، اینکه بیت کوین چگونه کار می‌کند و نحوه خرید بیت کوین چگونه است بیشتر آشنا شوید.

بیت کوین چیست؟

بیت کوین را اگر بخواهیم خیلی ساده و خلاصه توضیح دهیم، می‌توانیم به عنوان یک پول تعریف کنیم؛ درست همانند پولی که از آن برای خرید روزمره‌ و برطرف کردن نیازهایتان استفاده می‌کنید.

به زبان ساده، بیت کوین، یک ارز و پول دیجیتال و همچنین یک شبکه برای پرداخت‌های مستقیم و بدون واسطه است.

تنها یک نگاه گذرا به تاریخچه پول کافی است تا تکامل آن را از حالت‌ اولیه‌اش مانند سکه‌های طلا تا اسکناس‌های امروزی درک کنید. بیت کوین را نیز به سبب ویژگی‌های برتری که نسبت به پول‌های امروزی دارد، می‌توان ادامه‌دهنده مسیر تکاملی پول دانست.

چیزی که بیت کوین را از دیگر پول‌های پیش از خود متمایز می‌کند، غیر متمرکز بودن آن است. غیرمتمرکز بودن یعنی اینکه هیچ‌کس نمی‌تواند به تنهایی کنترل شبکه را در دست داشته باشد و هیچ کس مالک اصلی آن نیست. هیچ بانک، موسسه، نهاد یا دولتی بیت کوین را کنترل نمی‌کند. در حقیقت کنترل بیت کوین به دست تمام کاربران آن است.

در روش‌های سنتی برای انتقال پول، شما نیاز دارید تا به واسطه‌ها و موسساتی مثل بانک‌ها اعتماد کنید اما با بیت کوین می‌توانید بدون نیاز به اعتماد به هیچ موسسه و نهادی، به تمام جهان و به صورت مستقیم و همتا به همتا پول (بیت کوین) ارسال کنید.

این نکته را به یاد داشته باشید که بیت کوین هیچ‌گونه شکل و فرم فیزیکی ندارد و فقط به صورت دیجیتالی منتقل می‌شود. پس حواستان باشد که عکس سکه‌های فیزیکی که بر روی آن‌ها لوگوی بیت کوین حک شده شما را گول نزند!

از بیت کوین می‌توان همانند پول‌های رایج ریال و دلار برای خرید کالا، تبادل و انتقال پول و همچنین مانند طلا برای سرمایه‌گذاری استفاده کرد. واحد اختصاری ارز بیت کوین، BTC است.

سازنده بیت کوین چه کسی است؟‌

در اواخر سال 2008، ابتدا مقاله معرفی (WhitePaper) بیت کوین ارائه شد و سپس در اوایل سال 2009 رسما شبکه بیت کوین آغاز به کار کرد. در مقاله‌ای که بیت کوین در آن معرفی شده بود، نام مستعار ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto) به عنوان سازنده این ارز دیجیتال به چشم می‌خورد.

با این وجود، اکنون که بیش از 10 سال از تولد بیت کوین می‌گذرد، هنوز هویت واقعی ساتوشی ناکاموتو مشخص نیست و فقط یک سری حدس و گمان نه چندان معتبر درباره آن وجود دارد. ساتوشی ناکاموتو می‌تواند یک فرد حقیقی، یک گروه برنامه نویسی، یک دولت یا هر چیز دیگری باشد.

گفته می‌شود که در زمان ساخت بیت کوین، ساتوشی ناکاموتو در اولین روزهای استخراج این ارز دیجیتال برای خود حدود 1 میلیون واحد بیت کوین برداشته است که با قیمت فعلی این ارز دیجیتال، رقم به شدت قابل توجهی‌ است. با این میزان دارایی، اگر هویت او مشخص بود، امروزه به عنوان یکی از ثروتمندترین افراد جهان در نظر گرفته می‌شد.

ویژگی‌های بیت کوین که آن را متمایز کرده است

همانطور که گفته شد انتقال بیت کوین هیچگونه نیازی به کسب اجازه از بانک‌ها یا هر نهاد دیگری ندارد. خصوصیاتی در بیت کوین وجود دارد که آن را نسبت به سایر پول‌ها متمایز ساخته و حتی سبب برتری بخشیدن به بیت کوین شده است. در ادامه این ویژگی‌های مهم را می‌خوانید:

۱. تمرکززدایی

مهمترین مشخصه بیت کوین غیرمتمرکز بودن آن است. همانطور که گفتیم، هیچ فرد حقیقی یا حقوقی خاصی کنترل شبکه بیت کوین را در دست ندارد. بیت کوین توسط هرکسی که به شبکه وصل شود، کنترل می‌شود. هر کس در هر جای دنیا می‌تواند با کامپیوتر خود به شبکه بیت کوین متصل شود و برای کنترل شبکه حق رای خواهد داشت.

این ویژگی باعث شده تا افرادی که به نهادهای مالی اعتماد ندارند، جذب بیت کوین شوند. در روش سنتی، بانک یا نهاد مالی وظیفه تایید تراکنش‌ها را بر عهده دارد. این یعنی که امکان جلوگیری و کنترل تراکنش‌ها توسط آن نهاد محتمل است، اما در بیت کوین از هیچ تراکنش صحیحی جلوگیری به عمل نخواهد آمد.

بیت کوین همچنین مشکل «دوبار خرج کردن» (که در آن دارایی‌های دیجیتال می‌توانستند کپی و دوباره خرج شوند) را با استفاده از تکنیک‌های پیچیده رمزنگاری حل کرده است. در سیستم‌های الکترونیکی سنتی، مشکل دوبار خرج کردن توسط بانک‌ها حل شده اما در بیت کوین که یک شبکه کاملا باز است، تراکنش‌ها توسط تمام کاربرانی که به این شبکه متصل هستند، انجام می‌شوند.

۲. محدودیت واحدهای بیت کوین

برخلاف پول‌های رایج (فیات – بدون پشتوانه) مانند دلار و یورو که به تعداد نامحدود چاپ و توسط دولت‌ها صادر می‌شوند، تعداد واحدهای بیت کوین بیت کوین محدود است. در پروتکل بیت کوین مشخص شده است که بیت کوین‌ها محدود باشند و تعداد آن‌ها فقط 21 میلیون واحد خواهد بود.

از آنجایی که هر کسی که شبکه بیت کوین متصل می‌شود، پروتکل‌ و قوانین را می‌پذیرد، پس از رسیدن بیت کوین‌ها به عدد ۲۱ میلیون واحد، دیگر هیچ بیت کوینی استخراج نخواهد شد. این مسئله از نظر ریاضیات و دنباله‌های هندسی نیز اثبات شده است.

محدود بودن واحدهای بیت کوین موجب کمیابی، عدم تورم و ارزشمندی آن در طول زمان خواهد شد. به دلیل این ویژگی بیت کوین، افراد زیادی آن را به عنوان ابزاری برای سرمایه‌گذاری و ذخیره ارزش (مانند طلا) خریداری و نگهداری می‌کنند و به همین خاطر از بیت کوین به عنوان طلای دیجیتال نیز یاد می‌کنند.

چه کسی واحدهای بیت کوین را تولید می‌کند؟

واحدهای بیت کوین توسط سازمان متمرکز خاصی تولید و صادر نمی‌شوند. افرادی به نام استخراج‌کننده یا به اصطلاح ماینر (miner) می‌توانند سخت افزارهای قدرتمند خود را برای حفظ امنیت شبکه بیت کوین به کار بگیرند. طی این فرایند بیت کوین تولید می‌شود و به عنوان پاداش به ماینرها تعلق می‌گیرد.

۳. نیمه‌ناشناس بودن

در سیستم‌های پرداخت الکترونیکی سنتی، مشتریان معمولا نیاز به ثبت نام یا افتتاح حساب با مشخصات شناسایی خود دارند. اما در بیت کوین کاربران به نوعی نیمه ناشناس هستند. برای ارسال بیت کوین نیاز به ارائه مشخصات کاربری یا حتی ایمیل نیست.

پروتکل بیت کوین به‌گونه‌ای طراحی شده که برای تایید تراکنش‌ها شبکه نیاز به دانستن اطلاعات هویتی کاربران ندارد. در بیت کوین هر کاربر با کیف پول خودش شناسایی می‌شود.

تراکنش‌های بیت کوین شفاف هستند یعنی هرکس که بخواهد می‌تواند یک تراکنش را پیگیری کند، اما نه به این معنی که اطلاعات هویتی افراد مشخص شود و تنها می‌توان آدرس‌های کیف پول را مشاهده کرد. با این حال صرافی‌های بیت کوین، برای جلوگیری از فعالیت‌های مجرمانه اقدام به احراز هویت از کاربران خود می‌کنند تا در صورت بروز هرگونه جرم با بیت کوین های خریداری یا فروخته شده، بتوان آن‌ را از طریق مراجع قانونی پیگیری کرد. به همین جهت بیت کوین روش خوبی برای جرائم یا پولشویی نخواهد بود.

۴. تغییرناپذیری

هنگامی که یک تراکنش بیت کوین انجام شود، دیگر قابل برگشت نیست. در سیستم‌های سنتی می‌توان تراکنش‌ها را دستکاری کرد اما زمانی که یک تراکنش در بیت کوین ثبت شد، آن تراکنش برای تمام اعضای شبکه ارسال می‌شود و به عنوان تراکنش ثبت شده و غیرقابل تغییر در شبکه قرار می‌گیرد. از این رو دیگر هیچ کس نمی‌تواند آن تراکنش را برگشت بزند.

پس:

• بیت کوین (BTC) یک ارز دیجیتال است که به صورت الکترونیکی منتقل و استفاده می‌شود. بیت کوین یک ارز فیزیکی و لمس پذیر نیست.
• بیت کوین یک شبکه همتا به همتا و غیرمتمرکز است که هیچ نهاد یا سازمان مرکزی آن را کنترل نمی‌کند.
• تعداد واحدهای بیت کوین محدود به 21 میلیون واحد است و تنها 21 میلیون واحد بیت کوین وجود خواهد داشت.